De gouden tips om consequent te zijn

Met klassen die groter worden en de afstand tussen de docent en de leerlingen die kleiner wordt, is het voor veel docenten steeds lastiger om consequent te zijn. En daarbij: de ene leerling is de andere niet en ieder kind heeft z’n eigen gebruiksaanwijzing. Is het dan wel mogelijk om bij iedereen even consequent te zijn? Moet je per se streng zijn om strikt te zijn? Onderstaande tips kun je makkelijk in je routine opnemen en omzetten in gewoonten, want het heeft zoveel voordelen voor alle partijen. Consequent zijn is namelijk de sleutel tot orde houden in de klas en inconsequent zijn heeft zo z’n consequenties.

Iedere docent kan vaardigheden aanleren om orde te houden in de klas. Trainer en docent wiskunde René Kneyber, zegt op de website van CNV Onderwijs ‘Wanneer er geen orde is, ligt dat aan de leraar.’ Niet aan ‘die pubers’, zoals vaak geroepen wordt. ‘De eerste zes weken van het schooljaar zijn cruciaal. Dan zet je neer hoe je het wilt hebben. Dan geef je grenzen aan, vertel je gedetailleerd hoe leerlingen zich moeten gedragen en wat de sancties zijn als dat niet gebeurt. Breng daar geen veranderingen in aan, want dan kom je niet betrouwbaar over.’

Begin elke les op dezelfde manier. Ga bijvoorbeeld bij de deur staan en groet iedere leerling met een handdruk. Hiermee maak je direct contact met de leerling, geef je iedere leerling het gevoel gezien te worden en begin je elke dag op dezelfde manier. Daarna start je met de les zelf, ook elke keer op dezelfde manier. En sluit je les elke keer op dezelfde manier af. Ook bij het afsluiten kun je ervoor kiezen om bij de deur te gaan staan en iedere leerling een hand te geven. Die keuze is aan jou, maar zorg dat het altijd hetzelfde is. Op die manier is er structuur en weten leerlingen precies wat ze kunnen verwachten, zodat ze sneller geneigd zijn mee te drijven in die afgebakende stroming.

Wanneer jij het verkeerde voorbeeld geeft, zijn kinderen eerder geneigd om dit op te volgen. Want wat jij doet, mogen zij ook, is hun visie. Dat geldt ook voor het goede voorbeeld. Doorbreek de regels niet, ook niet voor jezelf, ook niet voor andere docenten. De regel ‘ik ben docent, dus ik mag dat’, of erger nog ‘ik ben de baas, dus ik mag dat’ zal frictie veroorzaken. Hierdoor creëer je juist afstand tussen jou en de leerling, terwijl je eigenlijk wilt dat jullie neuzen dezelfde kant op wijzen.

Consequenties inwilligen is voor niemand leuk. Niet voor de leerling, en de docent zit er net zo min op te wachten. Het is aan de leerling om te zorgen dat het niet nodig is, maar leerlingen blijven natuurlijk wel pubers die sturing en structuur nodig hebben. Het is aan de docent om ervoor te zorgen dat consequenties wel echt doorgevoerd worden op het moment dat een leerling erom ‘vraagt’, wanneer de eerder gestelde grenzen overschreden worden. Het helpt om het sturen op regels ook niet te zwaar te maken. Leg de les niet 15 minuten stil om 1 leerling toe te spreken waar de rest van de leerlingen niets mee te maken heeft.

Let erop dat je ook in een goede bui consequent blijft. Waarschijnlijk ben je in een goede bui een stuk relaxter. Logisch, maar laat je niet beïnvloeden door emoties. Een positieve instelling heeft altijd positieve invloed op de les. Maar laat de consequenties niet afhangen van jouw mood. Laat even goed jouw lontje ook niet korter zijn als jouw pet scheef staat. Wees consequent.

Is een kind een grens overgegaan met strafwerk als consequentie en hoeft het van z’n ouders geen strafwerk te maken, dan is het heel lastig om consequent te blijven. Wat kun je dan nog doen? De ouders op gesprek vragen. Het is niet de bedoeling dat ouders en kinderen een ‘bondje’ tegen de docent sluiten. Uiteindelijk wil iedereen het beste voor de kinderen.

Harald van der Brug, docent Nederlands: “Om consequent te blijven moet je alleen dingen doen die voor jou zelf ook vol te houden zijn. Ga geen lijstjes bijhouden van leerlingen die zich irritant gedragen, terwijl je slecht bent in het bijhouden van lijstjes. Maar straffen waarbij leerlingen teksten moeten overschrijven waarbij ze elk woord in een andere kleur moeten schrijven, kan ik de rest van mijn leven blijven uitdelen.”

Pim Harthoorn, oud-docent Engels: “Ik vond consequent blijven altijd enorm lastig. Op een goede dag kon soms alles. Toch is dit niet altijd handig. Goed communiceren met je leerlingen is essentieel om een goede band met je klassen te houden. Als je in moet grijpen zorg dan dat je duidelijk bent maar niet bot. Leerlingen hoeven niet het gevoel te hebben dat ze in de les door de docent doormidden gezaagd worden.”